به گزارش تحریریه، قیمت های نجومی و افسارگسیخته در بازار خودرو ایران تنها یک وجه فاجعه دوران 20 ماهه صدارت سیدرضا فاطمی امین وزیر صنعت، معدن و تجارت است و خرابکاری بزرگ وی که درباره آن سکوت اختیار شده است نیز باید بررسی شود که چیزی جز تیول دولت بودن صنعت خودروسازی کشور نیست که در حال عقب افتادن نجومی از قافله خودروسازی جهان است و با وضعیت هرج و مرج زده کنونی آینده ای نخواهد داشت.

دولت با دارا بودن 16.8 درصد سهام سایپا و 5.7 درصد از سهام ایران خودرو با استفاده از ترفندهای حسابداری و ورود دادن فراقانونی نهادهایی مانند شورای رقابت توانسته است تا تناقض واگذاری سهام همراه با حفظ مدیریت را عملیاتی سازد که البته مختص به صنعت خودروسازی نیست و آنرا می توان درباره تمام بنگاههای بزرگ کشور جاری دانست که از آن به شبه دولتی ها و یا خصولتی ها هم یاد می شود. شتر گاو پلنگ هایی که فساد و لختی مدیریت دولتی و بی نظارتی خصوصی را با هم ترکیب کرده و بنگاههایی مبتنی بر تاریکخانه توزیع رانت ایجاد کرده اند.

ویرانی وزارت صمت با مدیریت رضا فاطمی امین در قیمت های شگفت انگیز بازار خودرو ایران خود را نشان داده است زیرا حسگرهای بازار در شاخص قیمت به سرعت اعلام اثر می کند، اما در حوزه سیاستگذاری چنین حسگرهای قدرتمندی وجود ندارد و برای فهم اثر یک سیاستگذاری غلط گاهی به بیش از یک دهه زمان نیاز است که طبیعتا در صورت بی توجهی به این امر خطیر؛ دیر است و فرصت های ملی فراوانی از دست می رود که این غفلت در صنعت خودروسازی کشور به روشنی وجود دارد.

وزارت صمت در 20 ماه اخیر به جای اصلاح سیاستگذاری خودرویی کشور به ادامه تولید رانت با ایجاد قیمت های نجومی مشغول شده است که باعث شده شاهد ظهور دهها شرکت ذره ای با سابقه بی ربط در صنایعی مانند غذایی و ... باشیم که با هدف استفاده از حاشیه سودهای چند صد درصدی در بازار خودروهای مونتاژی وارد این حوزه شده اند تا به ایجاد یک خط مونتاژ ساده کمتر از 1 میلیون دلار و بدون اینکه توان تامین خدمات پس از فروش و داخلی سازی داشته باشند، خودروساز شوند. خودروسازانی که در صورت ایجاد بازار رقابتی، مانند شبنم صبحگاهی در کویر، به سرعت تبخیر می شوند و بقای خود را مدیون فضای ضدتولیدی ایجاد شده به وسیله دولت سیزدهم هستند که مصرف کننده و تولیدکننده واقعی را دچار خسارت کرده است.

درحالیکه مسئولین ایرانی به لگدمال کردن صنعت خودروسازی کشور مشغول هستند، در کشورهای غیرصنعتی و نفتی منطقه مانند عربستان سعودی طرح های جسورانه ای برای بازار خودروهای آینده به جریان افتاده است. رونمایی از برند سیر(Ceer) توسط بن سلمان انجام شد و قرار است در سال ۲۰۲۵ شاهد عرضه اولین خودروی برقی عربستان سعودی باشیم. "سیر" حاصل سرمایه‌گذاری مشترک بین صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان (PIF) و شرکت فاکسکان است که در حوزه تولید تراشه‌های کامپیوتری، وسایل الکترونیکی، قطعات الکترونیکی و... فعالیت می‌کند. یعنی سعودی ها مستقیم به سراغ خودروهای آینده رفته و مدل های مبتنی بر احتراق درونی را رها کرده اند.

تمرکز فعالیت "سیر" واقعگرایانه انتخاب شده است و قرار است سبدی متوع از سدان‌ها و خودروهای اسپرت را برای بازار داخل و حوزه MENA (خاورمیانه و آفریقای شمالی) تولید کند که این منطقه جز حوزه نفوذ سعودی ها هم هست و می تواند سرریز نفوذ سیاسی به منافع اقتصادی باشد.

به طور قطعی نمی توان گفت که این سرمایه گذاری سعودی موفقیت آمیز است، زیرا دانش فنی در عربستان سعودی قابل قیاس با ایران نیست و ممکن است به شکست بیانجامد، اما تردیدی نیست که سعودی ها؛ از طرح کار حرفه ای و مبتنی بر اصول بازار و شرکت داری تبعیت می کنند که ضعف فنی آن هم با استفاده از مهندسان و طراحان وارداتی قابل حل است. در نقطه مقابل و عکس مسائل فنی و مهندسی، در ایران؛ اوضاع هرج و مرج زده ای در حوزه سیاستگذاری حاکم است که نشان می دهد شاهد خودتخریبی در سیاست های داخلی هستیم.

سیاست خودرویی دولت ایران در صنعت خودروسازی، مبارزه با تولید و خلاقیت، فراموش کردن آینده، تعریف و توزیع رانت بین ذی نفعان سیاسی و امنیتی بدون توجه به منافع ملی و سرعت سرسام آور در بازارهای جهانی است و کاری ندارد که فاصله بین مدل های تولید داخل و آنچه امروزه تولید می شود باعث آشوب ذهنی مردم شده و باعث پمپاژ نارضایتی درونی می شود که به "پرخاشگری ناشی از محرومیت" می انجامد و مهمترین عنصر تولید نارضایتی عمومی در جامعه کنونی ایران است.

در فضای استیضاح فاطمی امین که حاکم بر مجلس شورای اسلامی است، به این مساله توجه نشده و هیاهوی قیمت ها باعث غفلت از این مهم شده است. درحالیکه باید پس از برکناری فاطمی امین با ابزار استیضاح مجلس، دولت را موظف به خروج از صنعت خودروسازی و ایجاد فضای رقابتی کنند تا کورسوی امید باقی مانده بر باد نرود و اقتصاد و صنعت ایران بتواند از حوزه مهم خودروسازی برای ارتقا خود استفاده کند.

پایان/